Nhìn chung, việc đánh giá “hoạt động liên tục” của doanh nghiệp là một công việc khá thường xuyên, tuy nhiên trong những thời điểm bất thường như hiện nay không có một quy trình nào là đơn giản như đã từng được thực hiện.
Xem xét ít nhất 12 tháng tiếp theo để đánh giá và thiết lập rằng liệu một đơn vị vẫn duy trì “hoạt động liên lục” như một phần công việc thường xuyên của việc lập báo cáo tài chính hàng năm. Bất kỳ đơn vị nào lập báo cáo tài chính theo Chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) hoặc Chuẩn mực kế toán Úc (AAS) buộc phải thực hiện đánh giá này để đảm bảo các Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở hoạt động liên lục.
Các đánh giá hướng tới tương lai, có khả năng đặt ra những thách thức ngay cả trong thời gian hoạt động bình thường, có thể sẽ khó khăn hơn rất nhiều trong nhiều lĩnh vực ngành nghề do những bất ổn kinh tế phát sinh do COVID-19. Việc đánh giá hoạt động liên tụcchủ yếu là trách nhiệm của những người lập báo cáo tài chính, mặc dù việc đánh giá và kết luận cũng cần được xem xét tỉ mỉ bởi các kiểm toán viên.
Đối với một đơn vị có lợi nhuận nhiều năm với đầy đủ tính thanh khoản và sẵn sàng để tiếp cận nguồn tài chính nếu cần, việc đánh giá hoạt động liên tục sẽ đòi hỏi ít nỗ lực trong những lúc bình thường.
Điều này có thể vẫn đúng với một số doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chí và không bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng hiện tại (ví dụ: nhà cung cấp các dịch vụ tiện ích, cơ sở hạ tầng công nghệ, viễn thông) và các doanh nghiệp khác đang thấy được sự gia tăng trong hoạt động kinh doanh (ví dụ như dược phẩm, nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe, nhà bán lẻ tạp hóa, nhà bán lẻ trực tuyến).
Một báo cáo tốt chỉ là một chỉ số
Tất nhiên, lợi nhuận và thanh khoản trong quá khứ nên được xem xét cùng với các triển vọng. Một sự bứt phá doanh thu ngắn hạn không nhất thiết chỉ ra lợi nhuận bền vững. Ngay cả các tổ chức ổn định và thành công nhất cũng có thể cần dự đoán dòng tiền và dự báo kết quả hoạt động dựa trên các giả định hợp lý để hỗ trợ đánh giá hoạt động liên tục.
Nhìn về phía trước và suy nghĩ về việc doanh nghiệp có thể sẽ trở nên như thế nào trong 6 đến 12 tháng tới luôn là một tư duy kinh doanh tốt. Cách đánh giá hướng tới tương lai này sẽ không chỉ mang lại sự thoải mái cho các kiểm toán viên mà còn cho các nhà đầu tư và nhà quản lý doanh nghiệp.
Shaun Steenkamp, Chuyên viên Tài chính – Tài sản & nguồn cung ứng chiến lược doanh nghiệp tại Ngân hàng Quốc gia Úc cho biết “Người lập báo cáo tài chính cần phải đánh giá cẩn thận tất cả các giả định trước đây về hoạt động liên tục trong môi trường hiện tại”.
Một hoạt động kinh doanh ổn định và thành công có thể là ngoại lệ chứ không phải là tiêu chuẩn trong thời kỳ kinh tế khó khăn này. Xung quanh chúng ta, chúng ta đang thấy các chỉ số về sự gián đoạn nghiêm trọng trong hoạt động kinh tế có thể có ảnh hưởng đến việc đánh giá hoạt động liên tục.
Nhiều lĩnh vực đã phải ngừng hoạt động hoàn toàn do các yêu cầu bắt buộc của chính phủ hoặc do thiếu khách hàng. Điều này bao gồm các hãng hàng không, du lịch, khách sạn, giải trí và nhiều hoạt động bán lẻ như quần áo. Việc đóng cửa các cơ sở sản xuất và giảm vận tải thương mại cũng dẫn đến sự gián đoạn nghiêm trọng đối với các chuỗi cung ứng.
Cần suy nghĩ khái niệm mới về chế độ “kinh tế ngủ đông” sẽ ảnh hưởng đến việc đánh giá hoạt động liên tục của doanh nghiệp như thế nào. Nhiều gói kích thích kinh tế của chính phủ Úc nhằm mục đích cung cấp hỗ trợ tài chính cho các doanh nghiệp đã đóng cửa hoàn toàn hoặc đang giảm đáng kể hoạt động. Hỗ trợ tài chính này được kỳ vọng sẽ giúp các doanh nghiệp vượt qua khó khăn cho đến khi nền kinh tế ổn định trở lại.
Tài trợ từ các nguồn khác nhau
Ngoài nguồn hỗ trợ tài chính từ chính phủ, một số doanh nghiệp cũng có thể cần hỗ trợ từ các nhà cung cấp tài chính của họ. Một số công ty niêm yết hiện nay đang tìm cách tiếp cận với các nhà đầu tư thông qua các đề nghị tăng vốn.
Những doanh nghiệp khác, bao gồm các công ty chưa niêm yết, tiếp cận các nhà cung cấp nợ để cơ cấu lại các thỏa thuận nợ hiện hữu hoặc thiết lập các thỏa thuận cho vay mới. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp khác nữa chuyển sang tiếp cận các cấp chính phủ cho các gói cứu trợ nhằm giúp doanh nghiệp sống sót qua cuộc khủng hoảng.
Steenkamp cho biết, để tiếp cận các nguồn tài trợ, chẳng hạn như các quỹ cổ đông hoặc tín dụng, có thể không khả thi khi một bộ phận đáng kể của nền kinh tế đang tìm kiếm nguồn tài trợ tương tự.
Các bước được thực hiện để hỗ trợ bảng cân đối kế toáncủa doanh nghiệp sẽ ảnh hưởng đến việc đánh giá hoạt động liên tục. Mặc dù một số bất ổn vẫn tồn tại trong trường hợp hoạt động kinh tế trở lại bình thường, cần ước tính khi những bất ổn này xảy ra nhằm đưa vào dự toán dòng tiền và dự báo tài chính dựa trên các hoạt động điều hành và kết quả kinh doanh.
Những ước tính này cần phải được dựa trên các giả định hợp lý. Bất kỳ sự bất ổn nào liên quan và các giả định khác được đưa ra khi xác định cơ sở hoạt động liên tục là phù hợp cần phải được công bố đầy đủ trong báo cáo tài chính.
Steenkamp nhận định: Các tổ chức tài chính đã công bố nhiều sáng kiến khác nhau nhằm hỗ trợ tối đa. Nhưng để đánh giá giả định hoạt động liên lục trong ít nhất 12 tháng tới, điều quan trọng là người lập báo cáo tài chính phải xem xét khả năng trả nợ dài hạn của họ trong môi trường kinh tế ảm đạm.
Các lựa chọn thay thế cơ sở hoạt động liên tục
Đánh giá hoạt động liên tục dựa trên các giả định quá lạc quan và không hợp lý không có khả năng vượt qua việc kiểm tra của kiểm toán. Các nhà đầu tư và tài phiệt có thể không coi trọng việc đánh giá hoạt động liên tục sai lệch hoặc không phù hợp của doanh nghiệp.
Thật là bất thường khi các báo cáo tài chính được lập trên cơ sở “hoạt động không liên tục”, nhưng chúng ta sống trong thời điểm bất thường. Theo Siva Sivanantham, Giám đốc – Tư vấn báo cáo tài chính tại Grant Thornton Australia, một đơn vị chỉ nên chuyển sang cơ sở kế toán khác hơn là cơ sở hoạt động liên tục nếu như đơn vị đó đưa ra quyết định đóng cửa hoặc không có biện pháp thực tế nào ngoài việc phải đóng cửa.
Ví dụ, nếu một đơn vị xem xét việc quản trị và bán lại doanh nghiệpvì không có một biện pháp thực tế nào và sau đó sẽ đóng cửa, khi đó cơ sở hoạt động không liên tục sẽ phù hợp hơn.
Sivanantham cho biết, các chuẩn mực kế toán được soạn thảo từ góc độ hoạt động liên tục và không quy định hoặc xác định bất kỳ cơ sở kế toán thay thế nào (chẳng hạn như “cơ sở ngừng hoạt động”), khi cơ sở hoạt động liên tục không còn phù hợp nữa.
Kinh nghiệm chung là tuân thủ các yêu cầu ghi nhận và xác định giá trị trong các chuẩn mực kế toán càng chặt chẽ càng tốt ngay cả khi cơ sở hoạt động liên tục không còn phù hợp nữa, ông nói thêm.
Ủy ban Chuẩn mực Kế toán Úc (AASB) đang xây dựng hướng dẫn về việc áp dụng khái niệm hoạt động liên tục trong bối cảnh COVID-19. Họ cũng đang xem xét hướng dẫn về các nguyên tắc kế toán phải tuân thủ trong trường hợp cơ sở hoạt động liên tục không được áp dụng.
Nghĩa vụ pháp lý và hoạt động liên tục
Ngoài việc đánh giá hoạt động liên tục, các giám đốc cũng được yêu cầu đưa ra tuyên bố về khả năng thanh toán theo Đạo luật Công ty rằng họ có cơ sở hợp lý để tin rằng đơn vị sẽ có thể trả các khoản nợ khi đến hạn và các khoản phải trả.
Hướng dẫn Quy định 22-Tuyên bố của Ban Giám đốc về khả năng thanh toán (RG 22) của Ủy ban Chứng khoán và Đầu tư Úc ban hành một tuyên bố đủ điều kiện nếu có sự không chắc chắn trọng yếu về khả năng thanh toán của công ty hoặc tuyên bố tiêu cực nếu có bằng chứng rõ ràng công ty mất khả năng thanh toán và sẽ không có khả năng thanh toán các khoản nợ khi đến hạn.
Bao gồm trong các biện pháp kinh tế được chính phủ công bố để đối phó với cuộc khủng hoảng COVID-19 là một ”bến đỗ an toàn” tạm thời kéo dài 6 tháng cho các giám đốc để bảo vệ họ khỏi trách nhiệm cá nhân trường hợp họ tiếp tục giao dịch trong khi mất khả năng thanh toán.
Sự tương tác giữa đánh giá hoạt động liên tục và ảnh hưởng của các bất ổn đối với tuyên bố của Ban Giám đốc về khả năng thanh toán và khi họ cần thẩm định tuyên bố đó, cần xem xét, đặc biệt là trong bối cảnh quy định gần đây về cứu trợ giao dịch vỡ nợ cho các giám đốc.
Shaun Steenkamp và Siva Sivanantham là thành viên của Trung tâm báo cáo xuất sắc CPA Australia.
Trích nguồn: https://vacpa.org.vn/Page/Detail.aspx?newid=6046